K. Emmens, 11 september 2003

Van der Does de Willeboissingel 1k

Beschrijving

Algemeen:

Dit hoekpand (in het midden van de straat) Van der Does de Willeboissingel 1 maakt deel uit van de markant gesitueerde blokbebouwing aan de oostelijke rand van de wijk Het Zand, een uit het einde van de negentiende eeuw daterende uitbreidingswijk van ‘s-Hertogenbosch. De bebouwing is gesitueerd ten westen van de tot singel omgevormde voormalige vestinggracht, de Dommel. Het pand maakt deel uit van een reeks van vijf monumentale herenhuizen (Van der Does de Willeboissingel 1-5) die in 1896 in één fase naar ontwerp van de architect J. Dony zijn gebouwd. De gevels kenmerken zich door een rijke vormgeving met neo-renaissance elementen, uitgevoerd in hardsteen, en vertonen onderling een sterke samenhang, met kleine variaties binnen een vast stramien. Het pand heeft een diepe, rechthoekige grondslag met verscheidene uitbouwen aan de achterzijde en omvat vier niveaus, te weten een kelder, een begane grond, een eerste verdieping en een zolderniveau. Het platte dak is aan de voor- en rechterzijde voorzien van met bitumen gedekte dakschilden. In het voorste dakschild bevindt zich een dakkapel met tentdak. Als hoekpand grenst de woning met de rechterzijmuur aan de achtertuinen van de panden aan de Stationsweg.

Voorgevel:

De in kruisverband opgemetselde voorgevel is gereinigd en – als enige in het bouwblok – voorzien van nieuw voegwerk, dat sterk contras-

1

teert met de gevels van de belendende panden. De gevel heeft een opbouw in drie vensterassen met een uitspringend zijrisaliet met topgevel ter linkerzijde. Hier bevindt zich de nog oorspronkelijke voordeur, uitgevoerd met verdiepte panelen en geplaatst in een rijk geprofileerde deurpost. Boven het dubbele, eveneens rijk bewerkte kalf is een rondboogvenster met de oorspronkelijke roedenindeling in drieën. Het geheel is geplaatst in een natuurstenen, van kettingblokken voorziene omlijsting die aan de bovenzijde uitloopt in een getrapte rondboog. Tussen de ingangspartij en het venster op de eerste verdieping, geplaatst op een hardstenen cordonlijst is een verdiept paneel met siermetselwerk van gekleurde bakstenen aangebracht. Op de begane grond en op de verdieping bevinden zich respectievelijk twee en drie oorspronkelijke schuifvensters met een getoogde bovenzijde, geplaatst op een hardstenen onderdorpel. De vensters op de verdieping bezitten nog de oorspronkelijke T-indeling. De bovenlichten zijn uitgevoerd in glas-in-lood: enkel het venster in de zijrisaliet heeft een drieledige indeling. Het metselwerk heeft een rijke detaillering met neo-renaissance elementen. De gevel is geleed met hardstenen spekbanden, voorzien van diamantkoppen op de hoeken. De getrapte segmentbogen boven de vensteropeningen hebben hardstenen aanzetstenen en met diamantkoppen gesierde sluitstenen. Het rechterdeel van de gevel is bekroond met een uitgemetseld rondboogfries op hardstenen consoles, waarboven een uitkragende bakgoot op rijk geprofileerde klossen. Op dezelfde hoogte als de bakgoot zich bevindt, is de zijrisaliet voorzien van een fries van siermetselwerk, gevat in hardstenen speklagen. De risaliet is bekroond met een tuitgevel met een overhoekse toppilaster en is uitgevoerd met hardstenen dekstenen, spekbanden en een cordonlijst. Onder een getoogde en met hardstenen aanzet- en sluitstenen gesierde ontlastingsboog is een (oorspronkelijk) vierruits venster. In het voordakschild bevindt zich een bewerkte dakkapel (chaletstijl) met de nog oorspronkelijke vensterindeling met draairaam, zij- en bovenlichten. De uitstekende dakrand rust op geprofileerde klossen, waarboven een spits tentdak met twee pirons prijkt.

Linkerzijgevel:

De linkerzijmuur grenst aan het gelijktijdig gerealiseerd pand Van de Does de Willeboissingel 2.

2

Rechterzijgevel:

De blinde gevel is opgemetseld in schoon metselwerk waarin de spekbanden van de voorgevel zijn voortgezet. In tegenstelling tot de voorgevel is deze gevel niet behandeld en bezit derhalve nog het oorspronkelijke voegwerk.

Achtergevel:

Van de achtergevel, die vanaf de openbare weg niet zichtbaar is, zijn geen gegevens bekend.

Interieur:

Het interieur is deels gemoderniseerd. De voorkamer op de begane grond heeft nog een oorspronkelijk stucplafond met rand en middenornament. De vensters aan de voorzijde bezitten vouwblinden met luikkasten, daterend uit de bouwtijd. Diverse oorspronkelijke paneeldeuren zijn nog aanwezig.

Redengevende omschrijving

Het pand Van der Does de Willeboissingel 1 heeft monumentale waarde vanwege de rijke en gedetailleerde vormgeving van de gevel, karakteristiek voor de late 19de eeuw. Het pand maakt deel uit van een reeks waartoe ook de monumentale woonhuizen Van der Does de Willeboissingel 2, 3, 4 en 5 behoren; als geheel hebben deze panden een grote ensemblewaarde en vormen zij een markante en beeldbepalende bebouwing aan de singel.

3

Erfgoed 's-Hertogenbosch

Van der Does de Willeboissingel 1k

Kloostersingel N 36 (????)

1908	L. Lion (graanhandelaar)

Van der Does de Willeboissingel 1 (1909)

1910	L. Lion (graanhandelaar)
1928	L. Lion
1943	J.J.A.M. van Heeswijk

Van der Does de Willeboissingel 1k (????)

juni 1979

Nummer:	1 K
Postcode:	5211 CA
BAG-ID:	0796200000340803
Perceel:	HTG00-I-151

Soort:	Gemeentelijk monument
Nummer:	SOM0281